چرا ارزش فولاد همواره در حال نوسان است؟ چرا این نوسان قیمت بر روی بها دیگر اقلام هم تاثیرگذار است؟ مسئله قیمت همواره یکی از مسائل و نکته های اصلی و حائز اهمیت در زمینه آهنآلات و مقاطع فولادی بوده و هست. در وهله نخست توجه به این نکته حائز توجه می باشد که، مثل اکثر صنعت ها که عرضه و تقاضا در آنها نقش عمده و تأثیرگذاری بر قیمت دارند، در بازار فولاد و آهن نیز عرضه و تقاضا نقش اصلی و سازندهای در قیمتگذاری بازی میکنند.
در اینجا یکسری استدلال کلیدی که بر ارزش بازار فولاد و سایر فلزات و قیمت آنان تاثیرگذار میباشد را تحلیل میکنیم تا به خوبی بتوانیم به پرسش ها پیش آمده پاسخ دهیم:
1- هزینه مواد اولیه
احتمال دارد مهمترین دلیل در قیمت تمام شده یک فلز، هزینه مواد اولیهای باشد که برای ساخت آن صرف شده است، زیرا هزینه مواد اولیه بخش بزرگی از تمام هزینه ساخت فولاد را تشکیل میدهد.
فولاد از مواد متفاوتی مانند سنگ آهن، زغال سنگ و سنگ آهک ساخته میشود، قیمت این مواد میتواند بر پایه عرضه و تمنا در نوسان باشد و بر تقاضای فولاد و ارزش نهایی آن تاثیر بگذارد.
به عنوان مثال، تخمین زده شده است، که صنعت فولاد جهانی سالیانه حدود 2 میلیارد تن سنگ آهن در تولید فولاد خام استفاده میکند، به این ترتیب تغییرات قیمت سنگ آهن میتواند تاثیر بسزایی بر هزینه ساخت فولاد و ارزش آن داشته باشد.
2- نوع فولاد
نوع فولاد تولید شده نیز بر هزینههای ساخت تاثیر دارد. مثلا، فولادهای کم آلیاژ به راحتی تولید می گردند در حالی که فولادهای پر آلیاژ به زمان و هزینه بیشتری برای تولید نیاز دارند. در مورد قیمت لوله، قیمت لوله مانیسمان چند برابر قیمت لوله صنعتی است.
3- اندازه و مقیاس عملیات
یک عملیات در مقیاس بزرگ با چند کوره، عموماً هزینه تولید کمتری نسبت به عملیات در مقیاس کوچک خواهد داشت. پس در دسترس بودن و میزان مواد اول هم نقش زیادی در بها گذاری میانگین خواهد داشت.
4- هزینه انرژی
یک یدیگر از مهمترین بخشهای هزینهبر در ساخت فلز، هزینه انرژی برای ساخت است. از آنجا که فلزات متفاوت دارای نیازهای فرآوری و هزینههای مربوطه متمایزی هستند، مقدار انرژی مصرفی آنها نیز باهم فرق میکند و در نتیجه بر ارزش پایانی آن تأثیر میگذارد.
5- عوامل جهانی
دنیای فلزات کاملاً جهانی است، بطوریکه میزان تقاضا در صنایع متعدد میتواند تأثیر عمدهای بر هزینههای مواد در سراسر دنیا داشته باشد. به عنوان مثال؛ در صورتی که در یک منطقه خاص، درخواست برای فلز خاصی افزایش پیدا کند، ممکن است بر بهای تمام شده این فلز در بقیه مناطق عالم هم تأثیر بگذارد، چون با افزایش تقاضا در یک منطقه، مقدار عرضه در بخشها و مناطق دیگر جهان کمتر خواهد شد.
برای مثال بعدی میتوان گفت: هنگامیکه موانع تجاری میان کشورها کاهش مییابد حجم تجارت بینالمللی افزایش پیدا میکند و معمولاً باعث کاهش قیمت فولاد میشود. این مورد میتواند با افزایش تقاضا و تحریک رشد اقتصادی تاثیر مثبتی بر صنعت فولاد داشته باشد. از سوی دیگر، چنانچه موانع تجاری ارتقا یابد، میتواند اثر معکوس داشته باشد و موجب افزایش ارزش و کاهش عرضه شود.
6- هزینههای حمل و نقل
بسیاری از فلزات بایستی از محل تولید به نقاط گوناگون ارسال شوند، حتی گاها مقصد بعضی از آنها خارج از کشور است، پس هزینه حمل و نقل هم در قیمتگذاری فولاد تاثیرگذار است. به طور مثال، از آنجا که ارزش سوخت در سال های اخیر زیاد شده، هزینه حمل و نقل فلزات هم بیشتر شده است. علاوه بر قیمت سوخت، در حمل و نقل به خارج از کشور، مسائل سیاسی نیز می تواند نقش تاثیرگذاری بر ارزش نهایی فولاد داشته باشد.
7- نیاز مشتریان نهایی
مشتریان نهایی آخری افراد در چرخه فروش فولاد هستند.
در اینجا یک قیف ساده قیمت تیرآهن را توضیح میدهیم:
تیرآهن ایجاد می شود >>> تیرآهن به یک سازنده مسکن فروخته میشود>> > سازنده مسکن از تیرآهن برای ساختن یک ساختمان استفاده می کند >>> خانهها به خریداران خانه یا به عبارتی مشتریان پایانی فروخته میشوند.
اقدامات و رفتار همین مشتریان نهایی میتواند باعث ساخت یک اثر موجی در ارزش تیرآهن شود. به عنوان مثال، اگر خرید کردن و فروش ملک راکد شود مقدار تقاضا نسبت به عرضه، کمتر شده و نهایتا ارزش فولاد کمتر می شود ، اما در بازار پررونق خرید و فروش ملک، تقاضاافزایش و قیمت نیز ارتقاء مییابد.
8- عوامل فصلی
تعطیلات، آب و هوا و بالا و پایینهای فصلی بر تولید محصولات جدید تأثیر میگذارند و تقاضا را افزایش یا کاهش میدهند. مصرف بسیاری از فلزات، نظیر گونه های فلزات ساختمانی، ماهیت فصلی دارند، به همین دلیل نوسانات قیمتی در فصول مختلف دیدیه می شود.
در ماههایی که میزان تقاضا کاهش پیدا کند، قیمت فلزات کمتر شده و در فصول اوج تقاضا، گرانتر میشوند. همینطور اثر فصلی بودن میتواند بر الگوها و روشهای حمل و نقل و بهای آن نیز تأثیر بگذارد.
9- صنایع خاص
مواردی نیز وجود دارد که نوسانات عرضه و تقاضا، در خود صنعت سبب ساز تغییر قیمت فلزات میشود. به عنوان مثال، صنعت اتومبیل -جایی که به فلزات فراوان خاصی نیاز است- را در نظر بگیرید، وقتی توسعه و گسترش جدیدی در صنعت ماشین و خودرو ایجاد شود و به طور گستردهای مورد استقبال قرار گیرد، ارزش عرضه فلز ارتقا پیدا میکند.
10-مقررات و سیاست دولت
نباید نقش دولتها و سازمانهای نظارتی در قیمتگذاری فلزات را فراموش کنید، مقررات دولتی میتواند کلیه چیز را از روش ساخت فولاد گرفته تا نحوه تجارت و حمل و نقل آن تحت تاثیر قرار دهد. به طور مثال، تعرفهها و سهمیههای متفاوت ممکن است برحمل و نقل و واردات فلز اعمال شود که قیمت آن را تغییر و تحول دهد. یا مقررات زیست محیطی خاصی اوضاع شود که به کار گیری از بعضا مواد شیمیایی را در مراحل فولادسازی ممنوع، محدود یا همگانی کند، که بر قیمت نهایی فولاد اثر بگذارند. از طرف دیگر مقررات تجاری نیز میتواند روش فروش فولاد وارداتی را در بازار داخلی را دچار تغییر و تحول کند و قیمت را تغییر دهد.
مقررات دولتی بسته به مقررات خاص می تواند تاثیر مثبت یا منفی بر صنعت فولاد داشته باشد. در برخی موارد، مقررات ممکن می باشد به ارتقای سطح بازی برای تولیدکنندگان داخلی فولاد امداد نماید یا ممکن میباشد موانعی برای تولیدکنندگان فولاد ساخت کند. پس قوانین اوضاع شده یا سیاستهای داخلی و خارجی اتخاذ شده، اثر گذاری متعددی در نوسانات بازار فولاد دارند.
11- پیشبینی آینده
این گزینه نسبت به سایر موردها یه خرده پیچیدهتر است و به طور کلی به وسیله اقتصاددانان و بقیه کارشناسان پیشبینی میشود، پیشبینیهای مورد انتظار برای آینده تولید و در دسترس بودن فولاد نیز در قیمتگذاری نقش مهمی خواهد داشت.
تمامی این عوامل سبب میشوند، ارزش فولاد همواره در نوسان باشد.
همراه فلز طیف گستردهای از محصولات فولادی، از میلگرد گرفته تا ورق فولادی، لوله فولادی و دیگر مقاطع فولادی را تامین، ایجاد و توزیع میکند و به مشتریان خویش کل اطلاعاتی که نیاز دارند در مورد ارزش بازار و قیمت فولاد بدانند در اختیارشان قرار می دهد.